-------------------------------------------------------------------------------------------------
Bitkilerde Hayat Döngüsü
Kış sonu toprağa ekilen tohum, baharda filizlenir ve genç bitkiyi oluşturur. Bir süre sonra bitki, çiçek açar. Bu çiçek olgunlaşır ve parlak sarı rengiyle döllenmeye hazır hale gelir. Polenler, çeşitli yollarla çiçekten çiçeğe taşınır ve döllenme gerçekleşir.
Bir süre sonra çiçeğin yaprakları bozularak dökülür. Çiçeğin iç kısmında bulunan yumurtalık gelişerek meyveyi oluşturur. Meyve bir süre sonra gelişimini tamamlayarak olgunlaşır.
Olgunlaşma sürecine giren meyvenin rengi değişir. Meyvenin içerisinde tohumlar oluşur.
Bir meyvenin içerisinde bir tohum olabileceği gibi çilek, üzüm de olduğu gibi birden çok da tohum oluşur.
Çiçekli bir bitkinin tohumunun toprağa düşmesinden yeni bir bitkinin oluşmasına kadar geçen süreye bitkinin yaşam döngüsü denir.
Domates ve bezelyede olduğu gibi çiçekli bitkilerin yaşam döngüsü tozlaşmayla başlar. Tozlaşmayı döllenme, tohum oluşumu, çimlenme, genç ve olgun bitkinin oluşum aşamaları takip eder.
Çiçekli Bitkinin Yaşam Döngüsü
Tozlaşma: Çiçek tozları aynı türdeki başka bir çiçeğin dişicik tepesine taşınır.
Döllenme: Dişicik tepesinden yumurtalığa ulaşan çiçek tozlarındaki erkek üreme hücrelerinin çekirdeklerinden birisi yumurtayı döller. Döllenmiş yumurta hücresi zigot olarak adlandırılır. Zigot bölünerek ana bitkinin küçük bir modeli olan embriyoyu oluşturur.
Tohum ve Meyve Oluşumu: Döllenme sonucu tohum meydana gelir. Yumurtalık gelişerek meyveyi oluşturur.
Çimlenme: Tohumdaki embriyonun uygun şartlarda gelişerek ana bitkiye benzer bitki oluşturmak üzere tohumdan çıkıp serbest hale geçmesine çimlenme denir.
Genç Bitkinin Oluşması: Tohumun çimlenmesi sonrasında büyüme ve gelişme ile genç bitki oluşmaya başlar.
Olgun Bitkinin Oluşması: Genç bitki büyüyüp gelişerek tomurcuklar da çiçekleri oluşturur.Bitkiler ihtiyaç duyduğu besini güneş ışığından yararlanarak fotosentez ile üretilir. Bitkilerin kendi besinlerini üretebilmek için ışık kullandığını bilenler, tohumların da çimlenmek için ışığa ihtiyaç duyduğunu düşünebilir. Tohum, yaprağı olmadığına göre fotosentez yapamaz. Bu evrede embriyo, tohumun yapısında depo edilen besini kullandığı için ışığa gereksinim duymaz.
Bir tohumun çimlenebilmesi için; uygun sıcaklık, oksijen ve su gerekir. Çimlenme için gerekli olan su, bitkinin büyümesi için de gereklidir.
Tohumun çimlenmesi sonucu oluşan yeni bitki, uygun koşullar altında gelişip büyüyerek olgun bir bitki haline gelir. Bitki büyümek için su, sıcaklık, oksijen ve ışığa ihtiyaç duyar. Büyüme için gerekli olan ışık bitkinin çimlenmesi için gerekli değildir.
*************************************************************************************************
Hayvanlarda Hayat Döngüsü
HAYVANLARDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME
Doğada yaşayan canlıların doğması,büyümesi,gelişmesi,üremesi ve ölmesi olaylarının akışına HAYAT DÖNGÜSÜ denir.
Büyüme ve gelişme tüm canlılar için ortak özelliktir.Bu nedenle hayvanlarda tıpkı insanlar gibi doğar ,büyür,gelişir ,ürer ve ölürler .Yani onlarında bir hayat döngüleri vardır.Onlarda da üreme döllenme ile başlar.
YUMURTA +SPERM---->DÖLLENME ---->ZİGOT---->EMBRİYO---->FETÜS---->YENİ BİR CANLI şeklindedir.
Hayvanlarda iç ve dış olmak üzere iki tür döllenme vardır.
DIŞ DÖLLENME;
---->Yumurta ve spermin döllenmesi vücut dışında gerçekleşir.
---->Sadece suda yaşayan canlılarda görülür.
---->Döllenme şansının yüksek olması için çok sayıda yumurta ve sperm ortama bırakılır.
---->Döllenme dış ortamda olduğu için embriyo gelişimi dışarıdadır.
---->Yavru bakımı yoktur.
Balıklarda ve kurbağalarda görülür
İÇ DÖLLENME;
---->Yumurta ve spermin birleşmesi dişi vücudunda olur.
---->Karada yaşayan canlılar ve suda yaşayan bazı canlılarda görülür.
---->Dişide oluşan yumurta sayısı az buna karşılık sperm sayısı fazladır.
---->Döllenmiş yumurtanın gelişimi .daha önce verildiği gibidir.
---->Yavru bakımı vardır.
Kuşlarda ,sürüngenlerde ve memeli hayvanlarda görülür.
Hayvanlarda oluşan yeni canlının büyüyüp gelişmesi için uygun ortamın sağlanması gerekir.Bu anlamda hayvanlar da gelişme İÇ ve DIŞ olmak üzere iki çeşittir.
Bazı hayvanlarda döllenme canlının içindeyken yavrunun gelişimi dışarıda olabilir.ör: kuşlar
Kuşlar ,yavru gelişiminin gerçekleşmesi için kuluçkaya yatarak ona uygun bir sıcaklık sağlarlar.Bu durum bazı sürüngenlerde de görülür.Kuş yumurtasında görülen kabuk ,kurbağa ve balık yumurtasında yoktur.
İÇ GELİŞME de ise yavru gelişimi dişi vücudunda gerçekleşir.Yavru anne tarafından beslenir.Atıklar anne aralığı ile dışarı atılır.Memelileri bu tür hayvanlara örnek olarak verebiliriz.
Yavru bakımı memelilerde ve kuşlarda görülür.Sürüngen,balık ve kurbağalarda görülmez.
BAŞKALAŞIM;
Bazı canlılar dünyaya geldiklerinde ana canlıya benzemezler.Gelişim dönemlerinden geçerek ana canlıya benzerler,bu olaya BAŞKALAŞIM denir.Kurbağa ,kelebek,böcekler,çekirge başkalaşım geçiren hayvanlara örnektir.Bu hayvanlar belli bir süreçten sonra ana canlıya benzeyerek hayat döngülerine devam ederler.
*************************************************************************************************
İnsanlarda Hayat Döngüsü
Doğada yaşayan canlıların doğması,büyümesi,gelişmesi,üremesi ve ölmesi olaylarının akışına HAYAT DÖNGÜSÜ denir.
Bebeklik:İnsanların çoğu hareketleri yapamadığı , sıkıntısı olduğunda ağladığı bir dönemdir. İnsan yaşamında büyümenin en hızlı olduğu, kişilik, karakter gibi özelliklerin temelinin atıldığı en önemli ve hassas dönem bebeklik dönemidir. Doğumdan itibaren çok özenli davranılması gereken bebeklikte birçok hastalığa karşı savunmasız olan bireyin, doğumdan itibaren doğru beslenmesiyle sağlıklı bir nesil yetiştirilebilir. ------->Çocukluk: İnsanların çoğu işlerini tek başına yapabildiği, yaşıtları ile oyun oynamayı sevdiği , doğru ve yanlışı ayırt edebildiği, verilen görevi yerine getirebildiği , çizgi film seyretmeyi sevdiği bir dönemdir. -------> Ergenlik:İnsanların bedensel ve ruhsal değişiklikler yaşadığı , bazı değişik duygulara sahip olduğu ( Aşk, kin,nefret vb.) , soyut algılama yeteneğinin arttığı dönemdir. ------> Yetişkinlik:İnsanların meslek sahibi olduğu , eş seçimi gibi kararlar aldığı dönemdir. ------->Yaşlılık: Genel anlamda,yetişkinliğin bir uzantısı olarak yaşam süresinin ileriki döneminde fiziksel ve ruhsal değişimlerin görüldüğü bir evre olarak tanımlanan yaşlılık, fiziksel değişimler, psikolojik ve sosyal faktörler ve kronoloji gibi farklı kriterlerin tanımlamada göz önünde bulundurulduğu bir dönem olarak kabul edilmektedir.
Yaşlılıkta; derinin incelmesi ve esnekliğini yitirmesi, boyun kısalması, kas kuvvetinin azalması, kemiklerde kalsiyum kaybına bağlı olarak kemik yoğunluğunun azalması, görme ve işitmede problemler gibi çok sayıda fiziksel değişimler gözlenmektedir.
****************************************************************************************************************************
